Czy wiesz, jak zabezpieczyć uszkodzoną kończynę?
Podczas aktywności na lodzie isniegu niezmiernie łatwo jest nabawić się kontuzji – śliskość nawierzchni na codzień i charakterystyka sportów zimowym – jazdy na nartach, łyżwach, snowboardzie – sprzyja bowiem niekontrolowanym poślizgom i utracie kontroli. A co za tym idzie – upadkom i wypadkom. Nie od dziś wiadomo, że pierwsze przymrozki i opady śniegu, znacząco zwiększają ilość złamań i skręceń, z jakimi mierzy się służba zdrowia.
Objawy towarzyszące złamaniom, zwichnięciom czy skręceniom są bardzo podobne. Należą do nich:
- ból nasilający się przy ruchu,
- obrzęk,
- wylew krwawy, miejscowe zasinienie,
- zniekształcenie, nienaturalne ułożenie kończyny,
- ograniczenie ruchów kończyny,
- w przypadku urazów otwartych (głównie złamań) – rana, z której mogą wystawać odłamy kostne (w przypadku złamań otwartych).
Jeżeli jednak u poszkodowanego zaobserwujemy niepokojące objawy takie jak zmiana koloru kończyny (zrobi się ona blada albo sina) lub zmiana jej temperatury, należy natychmiast bezwzglednie wezwać pogotowie ratunkowe.
Czy wiesz, jak zabezpieczyć uszkodzoną kończynę zanim zajmą się nią specjaliści? Czy wiesz, jak zminimalizować ryzyko komplikacji i zapewnić podszkodowanemu bezpieczeństwo w przypadku złamania, skręcenia czy zwichnięcia?
Jak pomóc przy złamaniu? Czym wyróżnia się złamanie?
Złamanie można zdefiniować najprościej jako przerwanie ciągłości tkanki kostnej -czyli kości – w wyniku urazu, który przekraczał granice jej elastyczności. Wszystkie kości mogą ulec złamaniu, ale najbardziej narażone na tego typu uraz – nie tylko w okresie zimowym – są tzw. kości długie, np.: kość udowa, piszczelowa, strzałkowa, promieniowa, ramienna i łokciowa.
Złamane fragmenty kostne są bardzo ostre i stanowią zagrożenie dla tkanek miękkich, naczyń krwionośnych i nerwowych w okolicy złamania. Dlatego w ramach pierwszej pomocy ważne jest ich unieruchomienie i niezwłoczny transport rannego do szpitala.
Jak pomóc w przypadku zwichnięcia lub skręcenia?
Podczas wstępnych oględzin – jeśli nie jesteśmy obeznani z medycyną- prawdopodobnie nie będziemy w stanie rozróżnić zwichnięcia od skręcenia bez konsultacji lekarskiej i dodatkowych badań w postaci m.in. zdjęcia rentgenowskiego (RTG).
Zwichnięcia nawet dużych stawów nie stanowią zagrożenia życia, ale często wymagają natychmiastowego leczenia z powodu obrażeń naczyniowo‑nerwowych. Brak szybkiej interwencji może bowiem prowadzić nawet do amputacji!
Pierwsza pomoc w przypadkuurazów kończyn: złamania, zwichnięcia lub skręcenia
Udzielanie pomocy przy urazach kostno‑stawowych:
- ocena bezpieczeństwa miejsca zdarzenia,
- sprawdzenie czynności życiowych poszkodowanego (przytomności i oddechu)
- jeżeli mamy do czynienia ze złamaniem otwartym, przed unieruchomieniem konieczne jest zaopatrzenie rany jałowym opatrunkiem i zniwelowanie krwotoku,
- unieruchomienie kończynę w możliwie komfortowy i stabilny – najlepiej przez unieruchomienie dwóch sąsiednich stawów (w przypadku złamania dwóch najbliższych stawów względem złamanej kości, w przypadku zwichnięcia lub skręcenia stawu – dwóch stawów sąsiednich względem stawu z urazem)
- ważne jest, by podczas unieruchamiania kończyny robić to w możliwie delikatny sposób oraz nie powodować niepotrzebnych ruchów ani wstrząśnień, nie prostować kończyny
- zapewnienie poszkodowanemu komfortu psychicznego i cieplnego,
Czym zabezpieczyć złamaną, skręconą lub zwichniętą kończynę?
Unieruchamianie najlepiej wykonać z wykorzystaniem dedykowanych szyn, chusty trójkątnej (kończyna górna), jednak – w przypadku braku dostępu do wyżej wymienionych użyć można każdej rzeczy, która znajduje się na miejscu, jeśli tylko pozwoli ona na stabilizację kończyny (deski, kije, koce, swetry, itp.). Prostym i skutecznym sposobem unieruchomienia kończyny dolnej jest przymocowanie jej do kończyny zdrowej, jednak stan poszkodowanego i ułożenie kończyny nie zawsze na to pozwalają (nie należy wykonywać tego manewru na siłę).
Fot. Szkoła Policji w Katowicach, Krynicka Grupa GOPR
