Kraj
Pożary sadzy w kominach podczas sezonu grzewczego to jedne z najczęstszych zdarzeń do jakich dysponowane są zastępy straży pożarnych.
Najczęściej pożary sadzy spowodowane są zaniedbaniami przez użytkowników kominów. Podstawowym i najważniejszym błędem jest brak czyszczenia przewodów kominowych od piecy na paliwo stałe ale także palenie w piecu śmieciami, plastikiem, mokrym drewnem również prowadzić do osadzania się cząsteczek sadzy, która może osadzać się na całej wysokości komina lub określonej tylko części, zmniejszając tym samym prześwit przewodu kominowego. W skrajnych przypadkach osadzenie się sadzy może całkowicie zablokować przewód kominowy tworząc tzw. Zbrylenia.
Paląca się w wysokich temperaturach sadza może spowodować pęknięcia i nieszczelności w przewodzie kominowym. To w najpoważniejszej konsekwencji może doprowadzić do pożaru budynku lub też zatrucia ludzi, zwierząt przez powstający przy tych pożarach tlenek węgla. O tlenku węgla i działaniach przy tych zdarzeniach pisaliśmy w artykule: W jaki sposób prowadzić działania z udziałem tlenku węgla?
Generalnie pożary sadzy występują w przewodach kominowych o niewielkich przekrojach kilkudziesięciu centrymetrów, chociaż powinniśmy mieć na uwadze, że pożar sadzy może mieć miejsce w przewodach kominowych o przekroju kilku metrów.
Postępowanie straży pożarnej
Wygaszenie pieca
Jest to podstawowe działanie jednostki ochrony przeciwpożarowej. Wygaszenie pieca polega na usunięciu całego materiału palnego znajdującego się w palenisku pieca i tym samym przerywamy „główny napęd pożaru”. Materiał z paleniska usuwamy za pomocą metalowej łopatki i metalowego wiadra. Następnie wynosimy palący się lub żarzący materiał na zewnątrz obiektu. Wynosząc ten materiał, zwróćmy uwagę czy nie powodujemy zadymiania pomieszczeń przez które wychodzimy. Aby zminimalizować ryzyko zadymienia pomieszczeń, możemy użyć koca gaśniczego, który nakładamy na metalowe wiadro lub na drodze wynoszenia stosujemy kurtyny dymowe ograniczające rozprzestrzenianie się dymu w budynku. Wygaszenia pieca przez rotę strażaków, w zależności od sytuacji powinno odbywać się z użyciem aparatów powietrznych lub masek filtracyjnych.
Wygaszenie sadzy
Wygaszenie sadzy możemy prowadzić od strony wylotu przewodu kominowego zlokalizowanego na dachu budynku lub od strony wyczystki zlokalizowanej w najniższym punkcie komina (najczęściej piwnica). Aby dotrzeć do wylotu komina możemy skorzystać z włazu technicznego zlokalizowanego na dachu budynku, z drabin przenośnych, drabin mechanicznych lub podnośników. W sytuacji gdzie występuje lub może występować oblodzenie na dachu skośnym należy prowadzić działania wygaszenia sadzy z kosza drabiny mechanicznej lub podnośnika. Podczas pracy na dachu należy mieć również na uwadze odpowiednie zabezpieczenie przed upadkiem z wysokości.
Technika wygaszenia sadzy od strony wylotu może polegać na założeniu sita kominowego celem ograniczenia wydostawania się płomienia i iskier z komina, wrzucaniu do komina suchego piasku lub proszku gaśniczego (w formie tzw. bomb proszkowych) lub mechanicznym strącaniu sadzy przy pomocy wycioru kominowego [szczotki]. W skrajnych przypadkach gdy przewód kominowy jest w danym miejscu całkowicie zablokowany przez zalegającą sadzę, potrzebne może okazać się użycie dużej kuli kominowej lub bosaków do przebicia i strącenia zbrylenia.
Wygaszenie sadzy od strony wyczystki polega na podaniu strumienia proszku z gaśnicy proszkowej w górę przewodu kominowego lub podaniu bardzo rozproszonego strumienia wody za pomocą specjalnych dedykowanych do tego celu lanc kominowych.
Usuwanie sadzy z wyczystki
Jest to generalnie postępowanie prowadzone po lub jednocześnie podczas strącania sadzy z przewodu kominowego. Podobnie jak w przypadku usuwania materiału palnego z paleniska, należy sadzę z wyczystki usuwać za pomocą metalowej łopatki do metalowego wiadra. W razie potrzeby zastosować koc gaśniczy na wiadro z sadzą.
Wykorzystanie kamery termowizyjnej
Za pomocą kamery termowizyjnej sprawdzamy ściany w miejscach gdzie przebiega przewód kominowy w celu sprawdzenia czy w kominie prawdopodobnie nie zalega jeszcze sadza oraz w celu określenia efektywności naszych działań (należy co kilkanaście minut porównywać sygnaturę ciepła widoczną na wyświetlaczu kamery; zmniejszająca się i blednąca sygnatura ciepła świadczy o efektywności działań). Kamerę można również użyć do sprawdzenia komina od strony wylotu.
Dzięki kamerze termowizyjnej możemy również rozpoznać czy przewód kominowy nie posiada uskoków (tzw. Świnek, które występują chociażby w starych kamienicach), które mogą utrudniać usuwanie lub gaszenie sadzy w przewodzie kominowym.
Monitorowanie atmosfery w budynku
Ze względu na możliwość występowania w budynku tlenku węgla, przedostającego się poprzez możliwe pęknięcia w przewodzie kominowym, należy systematycznie monitorować atmosferę za pomocą mierników jedno lub wielogazowych z detektorem tlenku węgla. W przypadku wykrycia tlenku węgla i niebezpiecznych jego wartości, KDR powinien rozważyć przeprowadzenie ewakuacji mieszkańców. Również należy wdrożyć wietrzenie budynku poprzez otwarcie wszystkich okien i drzwi. Na samym końcu działań należy ponownie przeprowadzić sprawdzenie atmosfery pod kątem możliwości występowania tlenku węgla za pomocą urządzeń pomiarowych. Ostateczne sprawdzenie atmosfery powinno odbyć się przy zamkniętych oknach i drzwiach. Wszystkie zaobserwowane wartości oraz ich brak na końcu działań należy uwzględnić w meldunku sporządzanym przez PSP po powrocie do bazy.
U osób z objawami świadczącymi o możliwym zatruciu tlenkiem węgla należy wdrożyć odpowiednie procedury KPP.
Sprawdzenie stropów
Działania straży pożarnej powinny również polegać na sprawdzeniu fizycznym i przy pomocy kamery termowizyjnej stropów budynku w miejscu przechodzenia komina. Jest to bardzo ważne przy stropach drewnianych lub z palnym wypełnieniem. Możliwe pęknięcia w kominie, mogą prowadzić do zapalenia się drewnianej konstrukcji stropu lub palnego wypełnienia. W przypadku stwierdzenia np. za pomocą kamery termowizyjnej sygnatury ciepła mogącej świadczyć zagrożeniu pożarowym, powinno się przeprowadzić rozebranie części stropu w celu uwidocznienia możliwego zagrożenia pożarowego. Decyzję o rozbiórce podejmuje tylko Kierujący Działaniem Ratowniczym.
Pisemne zakończenie działań
Po zakończonych działaniach, Kierujący Działaniem Ratowniczym musi przekazać obiekt w którym prowadzone były działania w sposób pisemnym, na druku POTWIERDZENIE PRZEKAZANIA TERENU, OBIEKTU LUB MIENIA OBJĘTEGO DZIAŁANIEM RATOWNICZYM zgodnym ze wzorem zawartymi rozporządzeniu o Krajowym Systemie Ratowniczo-Gaśniczym. Druk przekazujemy właścicielowi, zarządcy lub użytkownikowi budynku. W pozycji Uwagi Szczegółowe, KDR zapisuje ZALECENIA [nie używać słowa ZAKAZUJE]
! WAŻNE ! Opisane techniki działań, nie są procedurą oraz krokami bezpośredniego postępowania. Kierujący działaniem ratowniczym, określa priorytety działań zgodnie z sytuacją na miejscu zdarzenia.
Porady dla mieszkańców budynków
Gdy dojdzie do zapalenia się sadzy w przewodzie kominowym powinniśmy ewakuować się z budynku oraz poinformować o tym zdarzeniu straż pożarną dzwoniąc na numer alarmowy 112. Jeżeli to możliwe zamknijmy dopływ powietrza do pieca zarówno od dołu jak i od góry. Ważne żeby do palącego komina nie wlewać wody, ponieważ takie działanie spowoduje pęknięcie komina. Po zakończeniu działań przez straż pożarną, należy postępować zgodnie z zaleceniami otrzymanymi od Kierującego Działaniem Ratowniczym („dowódcy akcji”). Najczęstszym zaleceniem przekazanym w formie pisemnej będzie zalecenie nieużywania pieca i przewodu kominowego do czasu wyczyszczenia i przeglądu przez kominiarza. Nie zastosowanie się do tych zaleceń, ponowne rozpalenie ognia w piecu i ewentualne kolejne sprowadzenie zagrożenia dla innych użytkowników może wiązać się z konsekwencjami karnymi, określonymi w kodeksie karnym w artykule 160 § 1. (Kto naraża człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3)
Akty prawne regulujące sprawy związane z przewodami kominowymi:
I. Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane.
Utrzymanie obiektów budowlanych:
Art. 61. Właściciel lub zarządca obiektu budowlanego jest obowiązany utrzymywać i użytkować obiekt zgodnie z zasadami, o których mowa w art. 5 ust. 2.
Art. 62. 1. Obiekty powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę:
1) okresowej kontroli, co najmniej raz w roku, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego:
a) elementów budynku, budowli i instalacji narażonych na szkodliwe wpływy atmosferyczne i niszczące działania czynników występujących podczas użytkowania obiektu,
b) instalacji i urządzeń służących ochronie środowiska,
c) instalacji gazowych oraz przewodów kominowych (dymowych, spalinowych i wentylacyjnych);
2) okresowej kontroli, co najmniej raz na 5 lat, polegającej na sprawdzeniu stanu technicznego i przydatności do użytkowania obiektu budowlanego, estetyki obiektu budowlanego oraz jego otoczenia; kontrolą tą powinno być objęte również badanie instalacji elektrycznej i piorunochronnej w zakresie stanu sprawności połączeń, osprzętu, zabezpieczeń i środków ochrony od porażeń, oporności izolacji przewodów oraz uziemień instalacji i aparatów.
II. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 07 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów
§ 34. 1. W obiektach lub ich częściach, w których odbywa się proces spalania paliwa stałego, ciekłego lub gazowego, usuwa się zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych w okresach ich użytkowania:
1) od palenisk zakładów zbiorowego żywienia i usług gastronomicznych — co najmniej raz w miesiącu, jeżeli przepisy miejscowe nie stanowią inaczej;
2) od palenisk opalanych paliwem stałym niewymienionych w pkt 1 — co najmniej raz na 3 miesiące;
3) od palenisk opalanych paliwem płynnym i gazowym niewymienionych w pkt 1 — co najmniej raz na 6 miesięcy.
2. W obiektach lub ich częściach, o których mowa w ust. 1, usuwa się zanieczyszczenia z przewodów wentylacyjnych co najmniej raz w roku, jeżeli większa częstotliwość nie wynika z warunków użytkowych.
3. Czynności, o których mowa w ust. 1 i 2, wykonują osoby posiadające kwalifikacje kominiarskie.
4. Przepisu ust. 3 nie stosuje się przy usuwaniu zanieczyszczeń z przewodów dymowych, spalinowych i wentylacyjnych budynków mieszkalnych jednorodzinnych oraz obiektów budowlanych budownictwa zagrodowego i letniskowego. (ZALECA SIĘ MIMO WSZYSTKO CZYŚCIĆ PRZEWODY RAZ NA 6 MIĘSIĘCY)
