Ministerstwo Obrony Narodowej przesłało do Sejmu odpowiedź na interpelację trzech posłów PiSu, którzy pytali o Wojskową Straż Pożarną. Chodziło zrównanie statusu strażaków Wojskowej i Państwowej Straży Pożarnej.
Treść odpowiedzi:
Odpowiadając, z upoważnienia Ministra Obrony Narodowej, na interpelację Panów Posłów Jerzego Małeckiego, Adama Ołdakowskiego i Jerzego Wilka w sprawie Wojskowej Straży Pożarnej (nr 6087), uprzejmie proszę o przyjęcie następujących informacji.
Zarówno strażacy Państwowej Straży Pożarnej (PSP), jak i strażacy jednostek ochrony przeciwpożarowej pełnią służbę lub świadczą pracę w jednostkach ochrony przeciwpożarowej wskazanych w art. 15 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2016 r. poz. 191 ze zm.). Należy jednak wskazać, że w ustawie tej rozgraniczono kwestie strażaków PSP oraz osób zatrudnionych w jednostkach ochrony przeciwpożarowej innych niż Państwowa Straż Pożarna. W art. 16a ustawy określono wymagania dla jednostek ochrony przeciwpożarowej oraz pracowników zatrudnionych w tych jednostkach, zwanych – w myśl ww. ustawy – strażakami jednostek ochrony przeciwpożarowej. Natomiast zgodnie z art. 16 ustawy o ochronie przeciwpożarowej zadania i organizacja Państwowej Straży Pożarnej, w tym także kwestie służby jej strażaków, są określone w odrębnej ustawie.
Jak wynika z powyższego, kwestie dotyczące służby funkcjonariuszy (strażaków) Państwowej Straży Pożarnej oraz pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej regulują inne przepisy.
W myśl ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz. U. z 2016 r. poz. 603 ze zm.) strażacy PSP nie świadczą pracy, lecz pełnią służbę i podlegają jej zasadom, wynikającym z nawiązanego stosunku służbowego, powstałego w drodze mianowania na stanowisko. Z tego tytułu przysługują im dodatkowe uprawnienia, ale także – ze względu na charakter służby – określone ograniczenia oraz obowiązki, do których zalicza się m.in. zakaz dodatkowego podejmowania zajęcia zarobkowego bez pisemnej zgody przełożonego, ewentualność przeniesienia służbowego do innej jednostki organizacyjnej czy podleganie okresowemu opiniowaniu. Charakterystycznymi cechami służby są m.in.: obowiązek wykonywania rozkazów lub poleceń, podległość służbowa, dyscyplina i dyspozycyjność. Powyższe wyraża się w pełnym podporządkowaniu poleceniom służbowym oraz uprawnieniu organów administracyjnych do jednostronnego kształtowania warunków służby w zależności od potrzeb.
Inaczej wygląda kwestia pracowników wojskowej straży pożarnej, którzy zatrudnieni są na podstawie umowy o pracę, a więc stosunku zobowiązaniowego, którego treść jest uzgadniana między stronami. Stosunek pracy w odróżnieniu od stosunku służbowego charakteryzuje się równością stron oraz dobrowolnością świadczenia pracy. Warto również dodać, że pracownicy wojska zatrudnieni w wojskowej straży pożarnej są objęci postanowieniami Ponadzakładowego Układu Zbiorowego Pracy dla Pracowników Wojskowych Jednostek Organizacyjnych Strefy Budżetowej. Z zapisów tego Układu wynika, iż pracownikom tym przysługują dodatkowe przywileje – takie, jak nagrody jubileuszowe, czy też wyższe wynagrodzenie za okres przebywania na zwolnieniu lekarskim. Ponadto, nie bez znaczenia jest fakt, iż– na podstawie przepisów ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2015 r., poz. 965 ze zm.) – okres zatrudnienia pracowników w wojskowych strażach pożarnych może zostać zaliczony jako „praca o szczególnym charakterze”. Przepisy wymienionej ustawy uprawniają również do ubiegania się o przyznanie wcześniejszej emerytury. Warunkiem jest w tym przypadku udział w akcjach ratowniczych (który uznaje się za spełniony, gdy wynika z zakresu obowiązków pracownika). Tym samym prace wykonywane przez pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej nie muszą być wykonywane przez cały czas pracy pracownika, wynikający z umowy o pracę.
Mając powyższe na uwadze, nie można postawić tezy, że pracownicy wojskowych straży pożarnych działają i pracują na tych samych zasadach co funkcjonariusze Państwowej Straży Pożarnej.
Jednocześnie informuję, że obecnie nie są prowadzone ani planowane w resorcie obrony narodowej prace nad zmianą przepisów w omawianym zakresie.
z up. Bartłomiej GRABSKI
PODSEKRETARZ STANU
