Na fali opublikowania przez MSWiA projektu zmiany rozporządzenia dotyczącego umundurowania strażaków Państwowej Straży Pożarnej w internecie pojawiła się zarówno fala krytyki dotycząca nowego wzoru jak i wielkie zaciekawienie w kwestii terminu wejścia w życie tego dokumentu.
Zarówno na fanpagach facebookowych serwisów pożarniczych jak i forach internetowych wrze dyskusja prowadzona przez członków ochotniczych straży pożarnych.
Nie chcę w tym tekście poruszać wyższości jednego ubrania nad drugim – to temat na inny, poważniejszy artykuł.
Przerażony brakiem świadomości rzeszy strażaków – ochotników w temacie ubrań specjalnych chciałbym odrobinę odbudować świadomość druhów (którym jestem i ja).
Po pierwsze i najważniejsze – Ubranie Specjalne to nie MUNDUR! Ubranie Specjalne jest Środkiem Ochrony Indywidualnej.
Środki Ochrony Indywidualnej – rozumie się przez to urządzenia lub wyposażenie przewidziane do noszenia bądź trzymania w celu ochrony strażaka przed zagrożeniami, które mogą mieć wpływ na jego bezpieczeństwo i zdrowie.
Ustawa o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U. 1991 Nr 81 poz. 351) mówi:
„Art 7, pkt 1 – Wyroby służące zapewnieniu bezpieczeństwa publicznego lub ochronie zdrowia i życia oraz mienia, wprowadzane do użytkowania w jednostkach ochrony przeciwpożarowej oraz wykorzystywane przez te jednostki do alarmowania o pożarze lub innym zagrożeniu oraz do prowadzenia działań ratowniczych, a także wyroby stanowiące podręczny sprzęt gaśniczy, mogą być stosowane wyłącznie po uprzednim uzyskaniu dopuszczenia do użytkowania.”
Aktem wykonawczym do powyższego ustawowego zapisu jest Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 20 czerwca 2007 (Dz.U. 2007 nr 143 poz. 1002 ) z późniejszymi zmianami (27.04..2010 – Dz.U. 2010 nr 85 poz. 553) w którym zawarte są m.in. Wymagania Techniczno-Użytkowe jakie powinny spełniać m.in. Ubrania specjalne.
Rozporządzenie to w obecnej formie nie wskazuje żadnego wzoru wyglądu. Wskazuje natomiast jedynie konieczność spełniania normy EN 469, metodę badania na przesiąkliwość wody oraz wskazuje maksymalną masę ubrania 3,8 kg. Każde ubranie poddawane procesowi uzyskania Świadectwa Dopuszczenia CNBOP jest sprawdzane JEDYNIE pod kątem zapisów w w/w rozporządzeniu. Efektem tego jest możliwość uzyskania przez producenta ubrań specjalnych Świadectwa Dopuszczenia nawet na ubranie w kolorze różowym, które później Jednostki Ochrony Przeciwpożarowej (m.in. OSP, ZSP itp) mogą kupić i wdrażać do użytkowania. Możecie sobie wyobrazić ratowników w Ubraniach Specjalnych w kolorze różowym albo w cętki? A jednak taka możliwość jak najbardziej istnieje w Polsce.
Pierwszym w hierarchii aktem prawnym który dopiero wyznacza wzór wyglądu stosowanego ubrania jest
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 listopada 2005 r. w sprawie umundurowania strażaków Państwowej Straży Pożarnej z późniejszymi zmianami.
W rozdziale 3, pkt 26 przeczytamy:
„26. Ubranie specjalne o konstrukcji wielowarstwowej składa się z kurtki długości 3/4 i spodni. Tkanina zewnętrzna w kolorze czarnym lub ciemnogranatowym:
1) kurtka powinna zachodzić na spodnie. Kołnierz kurtki w formie stójki. Rękawy szerokie. W dolnej części kurtki dwie kieszenie kryte patkami, a w górnej prawej części, kieszeń wpuszczana, zapinana zamkiem. W górnej lewej części kurtki pod plisą kryjącą zamek znajduje się kieszeń wpuszczana.
Kurtka oznaczona układem taśm ostrzegawczych;
2) spodnie długie z szelkami. Nogawki szerokie i proste. Spodnie w dolnej części nogawek oznaczone układem taśm ostrzegawczych.”
Rozporządzenie owo zawiera ponadto rysunek poglądowy
Cytowane przez serwisy pożarnicze nowe rozporządzenie z ubraniem w kolorze piaskowym, nowym układem taśm ostrzegawczych, kieszeni itp. jest nowelizacją Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 listopada 2005 r. w sprawie umundurowania strażaków Państwowej Straży Pożarnej – i dotyczyć ono będzie JEDYNIE funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej. Nie ma natomiast informacji czy, a jeśli już – jak będzie wyglądało nowe rozporządzenie z Wymaganiami Techniczno-Użytkowymi. Skoncentrowałem się w tym tekście na OBECNYM stanie prawnym.
A co ze Strażakami Ochotnikami?
Podstawą działalności OSP jest jej statut. Odnosząc się do statutu wzorcowego – jako funkcjonujący w głównej mierze – nie znajdziemy tam ani wzoru Ubrania Specjalnego. Ponadto nie znajdziemy tam zapisu mówiącego o użytkowaniu ŚOI zgodnych z tymi funkcjonującymi w PSP. Na domiar złego (ja powiedział bym – na całe szczęście) nie ma tam też zapisu, który upoważniałby Zarząd Główny OSP RP do narzuceniu Ochotniczej Straży Pożarnej – jako stowarzyszeniu o własnej osobowości prawnej – wzoru Środków Ochrony Indywidualnej. Istniejące porozumienie pomiędzy Komendantem Głównym PSP, a Prezesem ZG OSP RP jest jedynie niezobowiązującym ZALECENIEM mogącym wskazywać MINIMALNE wymagania m.in. dla Ubrania Specjalnego.
Użytkowanie Ubrania Specjalnego przez Strażaków-Ochotników opisywać będzie zatem JEDYNIE Ustawa o Ochronie Przeciwpożarowej oraz jej akt wykonawczy, którego efektem jest konieczność uzyskania przez producenta Świadectwa Dopuszczenia CNBOP. Jeśli wrócicie do czwartego akapitu znajdziecie tam odniesienie do Wymagań Techniczno-Użytkowych Ubrań Specjalnych. Wiecie czego w tych Wymaganiach nie znajdziecie? Wzoru wyglądu! Ani tego klasycznego – stosowanego dotychczas, ani różowego, ani piaskowego!
Centrum Naukowo Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego na swojej stronie internetowej (www.cnbop.pl) prowadzi wykaz wydanych dokumentów, gdzie znajdziemy m.in. wykaz wydanych Świadectw Dopuszczenia. W chwili obecnej posiada je kilkanaście modeli Ubrań Specjalnych. Zdecydowana większość to ubrania w klasycznym – starym – wzorze. Część z nich posiada wbudowane nowinki techniczne, które możemy uznać za poprawiające bezpieczeństwo, a które producenci sprytnie ukryli w ramach wzoru narzuconego przez PSP, aby również strażacy zawodowi mieli do nich dostęp.
Znajdziemy tam też dwa modele różniące się diametralnie od innych. Rosenbaue Fire Max II oraz rodzina ubrań Lion V-fore. Są to ubrania o zupełnie innym wzorze, w innych kolorach (żółty, piaskowy, czerwony, niebieski) i zupełnie innym stopniu ochrony oraz ergonomii. Jak obiecałem na początku tekstu – w temat ochrony i ergonomii zagłębiać się nie będę. Istotą jednak jest to, że ubrania te posiadają Świadectwa Dopuszczenia CNBOP od roku czasu! I właśnie od roku czasu są DOSTĘPNE do użytkowania przez Strażaków-Ochotników, którzy nie są ograniczani wzorem z rozporządzenia właściwego dla funkcjonariuszy PSP!
Nie promują żadnego z producentów – oba modele są konkurującymi ze sobą. Chcę Ci przekazać, że nie musisz nosić wyłącznie czarnego ubrania w klasycznym wzorze, aby nie martwić się w chwili Twojego wypadku o odszkodowanie. A dyskusja dotycząca nowego wzoru to temat WYŁĄCZNIE funkcjonariuszy PSP, których dotyczyć jedynie będzie nowe rozporządzenie.
Mam nadzieję, że ten artykuł podniósł Twoją – Strażaku – świadomość dotyczącą obecności Ubrania Specjalnego jako Środka Ochrony Indywidualnej w zagmatwanych strażacki aktach prawnych.
Jeśli tak to jesteś kolejną kroplą drążącą skamieniały beton.
Jeśli nie, no cóż…
Paweł Łabędzki
Foto. Wojciech Bedyński
