Kraj
W ostatnim dziesięcioleciu bardzo mocno zmieniła się statystyka zdarzeń, do których dysponowani są strażacy.
Zdecydowanie więcej pojawia się zdarzeń z kategorii miejscowych zagrożeń, tj. różnego rodzaju wypadki, awarie techniczne czy po prostu udzielanie pomocy medycznej.
Mimo przewagi miejscowych zagrożeń nad pożarami strażacy muszą pamiętać, że warunki pożarowe, jakie mogą zastać podczas akcji gaśniczej mogą być trudne i dynamiczne.
Dynamika obecnych pożarów bywa gwałtowna ze względu na rodzaj materiałów, jakie znajdują się w naszych domach, mieszkaniach, obiektach produkcyjnych lub handlowych.
Już po trzech minutach, jeżeli nie będziemy kontrolować warunków pożarowych lub w wyniku innych nieprzewidzianych czynników dojdzie do rozgorzenia, pojawi się bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia strażaków.
Nie tylko same pożary bezpośrednio niosą za sobą zagrożenia dla życia strażaków, istotną kwestią jest też dobór odpowiednich środków ochrony indywidualnej, które stanowią naszą podstawową ochronę podczas działań.
Z tego też względu chcemy Wam przypomnieć, na co należy zwrócić uwagę podczas wyboru środków ochrony indywidualnej.
Normy, certyfikaty, świadectwa
Ze względu na przepisy prawa zawarte w prawie unii europejskiej oraz w prawie polskim, podczas wyboru środków ochrony indywidualnej, musimy zwrócić uwagę, czy dany środek posiada odpowiednie „dopuszczenia”, pozwalające na użytkowanie go w jednostkach ochrony przeciwpożarowej.
Posiadanie odpowiednich „dopuszczeń” jest pierwszym elementem, który świadczy o tym, że środek ochrony indywidualnej ma odpowiednią jakość i będzie chronił strażaka w warunkach pożarowych.
Wybierany środek ochrony indywidualnej powinien posiadać dokument poświadczający o tym, że spełnia on europejskie normy.
Są to normy:
a) dla butów – norma EN15090
b) dla ubrań specjalnych – EN469
c) dla rękawic specjalnych – EN659
d) dla kominiarek – EN13911
e) dla hełmów – EN443
Kolejną częścią z zakresu dokumentacji, na którą warto zwrócić uwagę to kwestia tego, czy ŚOI posiada znak CE oznaczającego „Conformité Européenne” (zgodność danego wyrobu z wymaganiami prawodawstwa zharmonizowanego). Ten znak to deklaracja producenta, że po przeprowadzeniu stosownej procedury oceny zgodności, jego wyrób spełnia obowiązujące na terenie Unii Europejskiej wymagania dotyczące danej kategorii wyrobu.
Potwierdzeniem zgodności ze stosownymi normami oraz możliwością stosowania w jednostkach ochrony przeciwpożarowej w Polsce jest posiadanie przez wybrany ŚOI świadectwa dopuszczenia wydanego przez Centrum Naukowo Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej.
Omawiając zagadnienie posiadanych przez środki ochrony indywidualnej norm, warto podczas wyboru i zakupu spojrzeć, czy posiadane normy są wydane przez niezależne ośrodki badawczo-certyfikujące. Normy, dopuszczenia uzyskane przez niezależne ośrodki dają dużą gwarancję, że produkt spełnia wymagania dla danego środka ochronnego.
BUTY
Ten element środków ochrony indywidualnej jest często kupowany po macoszemu. Jednak przy zakupie tego rodzaju środka ochrony indywidualnej warto zwrócić uwagę na kilka znaczących dla naszego bezpieczeństwa szczegółów.
Pierwszym z nich jest kwestia tego, czy buty posiadają na całej powierzchni stopy ochronę przed przekłuciem. Ten element ochrony zapewni bezpieczeństwo podczas poruszania się szczególnie w pogorzelisku, gdzie najczęściej znajdują się elementy drewniane z gwoździami lub wkrętami.
Ochrona przed przekłuciem w podeszwie to nie tylko ochrona przed urazem mechanicznym stopy, ale również przed ewentualnym zakażeniem, jakie może być spowodowane zabrudzonym ostrym elementem.
Innym elementem w konstrukcji butów wpływającym na bezpieczeństwo strażaka podczas działań jest ochrona przed przecięciem pilarką. Ten aspekt jest niezmiernie ważny, ponieważ niebezpieczeństwo przecięcia podczas prac z pilarką istnieje nie tylko w trakcie miejscowych zagrożeń, ale również w trakcie i po pożarze. Istnieją cztery klasy ochrony przed przecięciem. Obecnie najwyższa klasa stosowana w obuwiu strażackim to Klasa 2.
UBRANIA SPECJALNE
Obecnie ubrania specjalne czyli odzież ochronna dla strażaków wyglądają z zewnątrz identycznie oraz posiadają aktualne normy, jednak warto zwrócić uwagę na kilka szczegółów, które mogą mieć kluczowe znaczenie w naszej ochronie.
Jednym z trzech elementów, na które warto zwrócić uwagę to kwestia konstrukcji warstw ubrania. Obecnie na rynku dostępne są głównie dwa układy konstrukcji warstw:
a) układ 3-warstwowy – warstwa zewnętrzna, membrana oraz podszewka z funkcją warstwy termoizolacyjnej
b) układ 4-warstwowy – warstwa zewnętrzna, membrana, warstwa termoizolacyjna oraz podszewka
Im więcej warstw i im większa ich grubość, tym większą ochronę strażak będzie miał przed ciepłem. Należy jednak pamiętać o znalezieniu odpowiedniego „złotego środka”, ponieważ zbyt grube ubranie może powodować szybsze przegrzanie i zmniejszoną możliwość odprowadzania potu.
zdjęcie (OSP Podłęże): ubranie specjalne oraz hełmy ROSENBAUER. Dzięki zastosowaniu m.in. markowych i zbadanych materiałów, strażak, który znalazł się w skrajnych warunkach pożarowych, doznał poparzeń na ok. 2% powierzchni skóry.
Mówiąc o pocie, podczas wyboru i zakupu warto zwrócić uwagę na zastosowaną membranę. Najlepiej, gdyby to była membrana z materiałów typu PTFE (politetrafluoroetylen), która będzie posiadać najlepsze właściwości „oddychania”.
Trzeci element to materiał czyli tkanina zastosowana jako warstwa zewnętrzna. Warto tutaj wybierać markowe tkaniny aramidowe lub na bazie PBI, które dają gwarancję najwyższych poziomów ochrony, w przełożeniu na czas użytkowania i które w całym układzie warstw w sytuacji skrajnej ochronią lub zminimalizują urazy termiczne.
Wracając jednak do certyfikacji ubrań specjalnych, dodatkową cechą, na którą także warto zwrócić uwagę, to dodatkowe badania przeprowadzone m.in. na manekinach termicznych, które obrazują możliwe stopnie i powierzchnię oparzeń, jakie możemy doznać w skrajnych przypadkach.
KOMINIARKI
Jest to drugi po butach środek ochrony indywidualnej, który często kupowany jest „po macoszemu”, a który powinien mieć najlepsze właściwości ochronne, aby nie tworzyć „słabych punktów” w całej ochronie indywidualnej.
Nabywając kominiarkę powinniśmy kupować kominiarkę opartą na najlepszych markowych tkaninach aramidowych lub na bazie PBI, które będą zapewniać wysokie standardy ochrony przed oparzeniem.
Kominiarka powinna również posiadać co najmniej układ dwuwarstwowy, co również będzie miało pozytywny wpływ na ochronę przed oparzeniem, a nie tylko jedną warstwę tkaniny.
I trzecia cecha to możliwość ochrony przed cząstkami rakotwórczymi. W tej kwestii na rynku istnieje kilka rozwiązań (np. kominiarka Eagle FR PREVENT), ale szczególnie ważne jest, aby warstwa ochronna przed cząstkami rakotwórczymi znajdowała się na całej powierzchni kominiarki, a nie tylko w wybranych jej częściach.
RĘKAWICE
Podobnie jak wcześniej omawiane środki ochrony indywidualnej, tak samo w przypadku rękawic podczas wyboru warto zwrócić uwagę na pewne cechy, które zapewnią bezpieczeństwo strażakowi.
Jeżeli wybieramy rękawice, w której głównie zastosowano skórę, to powinna to być jedynie skórna naturalna, która będzie tzw. dwoiną czyli skórą o charakterystycznym „meszku”. Dlaczego taka skóra? Ponieważ w porównaniu do gładkiej skóry nie kurczy się ona, gdy zostanie wystawiona na bardzo wysokie ciepło.
W przypadku wyboru rękawic opartych o tkaniny identycznie, jak w ubraniach specjalnych oraz kominiarkach, warto wybierać rękawice oparte o markowe tkaniny aramidowe lub na bazie PBI.
HEŁMY
Troszkę przekornie tutaj napiszę, że biorąc pod uwagę bezpieczeństwo strażaka, powinniśmy brać nie tylko pod uwagę bezpieczeństwo bezpośrednio fizyczne, ale także możliwość przewidywania zagrożeń i opuszczenie strefy jeszcze przed ich wystąpieniem, dlatego osobiście moim wyborem będą hełmy typu A (tzw. orzeszki, hełmy o niskim profilu).
Niestety hełmy tego typu nie posiadają dopuszczenia do stosowania w Polsce.
Na pewno w przypadku hełmów, które możemy użytkować w Polsce, cechami szczególnymi, które zwiększą kwestię bezpieczeństwa, to więźba oparta na siatce lub paskach, i która pozwala na zapewnienie odpowiednio dużej przestrzeni między głową strażaka a pianką ochronna umiejscowioną w centralnej wewnętrznej części skorupy.
Pamiętajcie, że wybór odpowiednich środków ochrony indywidualnej ma realny wpływ na Wasze bezpieczeństwo podczas działań!
