Merytoryka
Co jakiś czas Straż Pożarna dysponowana jest do eksplozji w pralniach chemicznych na terenie kraju. Jednym z ostatnich takich zdarzeń była eksplozja w pralni chemicznej w centrum handlowym w Poznaniu (przeczytacie o niej TUTAJ).
W ostatnich latach do podobnych zdarzeń doszło w Europie i na świecie. Z tego też względu w dzisiejszym artykule chcemy Wam przybliżyć, co przyczynia się do tego typu zdarzeń oraz jak właściwie postępować po dotarciu na miejsce zdarzenia.
PRANIE CHEMICZNE
Ponieważ niektóre rodzaje odzieży nie nadają się do prania wodnego ze względu na możliwość uszkodzenia struktury tkaniny, alternatywą jest pranie chemiczne za pomocą agregatów chemicznych czyli specjalnych urządzeń, które są pewnego rodzaju „laboratoriami piorącymi”.
Samo pranie polega na usuwaniu zabrudzeń z odzieży przy użyciu rozpuszczalnika w hermetycznym, bezwylotowym agregacie piorąco–suszącym. Opary z maszyny. które powstają podczas suszenia nie wydostają się na zewnątrz, ale są wymrażane (przez specjalne chłodziarki), a tym samym skroplone i zwrócone do zbiorników agregatu.
Pełna regeneracja kąpieli czyszczącej zawierającej brud z wyrobów tekstylnych, pozostałość użytych środków chemicznych, wypłukanych z tkanin impregnatów i apretur musi zostać przedestylowana. Destylację kąpieli czterochloroetylenowej prowadzi się przy normalnym ciśnieniu atmosferycznym, natomiast w przypadku niektórych alternatywnych rozpuszczalników, ze względu na ich palność, destylacja musi przebiegać w próżni.
W związku z tym czyszczenie chemiczne bywa też nazywane praniem na sucho.
Rozpuszczalnik stosowane w procesie czyszczenia chemicznego charakteryzuje się wysoką siłą czyszczącą, dzięki czemu usuwa nawet najtrudniejsze plamy.
Stosowanymi do czyszczenia chemicznego rozpuszczalnikami są:
– trichloroetylen
– czterochloroetylen
– modyfikowany ciekły silikon
Najczęściej jednak stosowany jest rozpuszczalnik chlorowany – czterochloroetylen – o bardzo wysokiej sile czyszczącej; jest wysoko stabilizowanym rozpuszczalnikiem, przeznaczonym do agregatów chemicznych w pralniach. Jest on rozpuszczalnikiem o wysokiej czystości, niskiej lepkości oraz małym napięciu powierzchniowym, co wzmaga penetrację włókien, pozwalając na usunięcie większości plam o charakterze organicznym.
Rozpuszczalnik szybko wysycha, nie zostawiając plam ani zapachu. Jest bezpieczny w użyciu wobec tkanin i barwników powszechnie używanych w branży odzieżowej. Sam czterochloroetylen jest cieczą niepalną o właściwościach rakotwórczych, drażniących i niebezpieczny dla środowiska. Kod UN to 1897.
MOŻLIWE PRZYCZYNY EKSPLOZJI
Pomimo że czterochloroetylen jest niepalny, to podczas procesu czyszczenia na sucho powstają opary, które mogą w mieszaninie z powietrzem tworzyć mieszaninę wybuchową. Przeprowadzane w Europie analizy niebezpieczeństwa ze strony oparów, jakie powstają w trakcie czyszczenia na sucho wykazały, że składniki chemiczne zidentyfikowane w próbkach były z natury lotne i łatwopalne, miały bardzo wysoką prężność par i bardzo niską temperaturę zapłonu.
Te opary znajdują się w zamkniętym układzie pralnicy, jednak otwarcie szczelnego układu (np. na filtrze) może doprowadzić do wymieszania oparów z powietrzem a w konsekwencji do eksplozji. Oczywiście też drugim czynnikiem niezbędnym do zainicjowania eksplozji jest temperatura. W trakcie destylacji zachodzącej w procesie czyszczenia osiąga ona 124 st. Celsjusza, która może być wystarczają ze względu na niską temperaturę zapłonu oparów.
SKUTKI EKSPLOZJI
W wyniku eksplozji oparów może wystąpić szereg skutków takich jak:
– uszkodzenie wyposażenia pomieszczenia gdzie znajdował się agregat
– uszkodzenie lub zawalenie konstrukcji budynku
– pożar w pomieszczeniu gdzie znajdował się agregat
– urazy mechaniczne personelu pralni chemicznej
– oparzenia u osób
– zatrucia inhalacyjne oparami
POSTĘPOWANIE PODCZAS DZIAŁAŃ
Pierwszą czynnością po przybyciu na miejsce zdarzenia zastępu/zastępów straży pożarnej jest zabezpieczenie miejsca zdarzenia przed dostępem m.in. osób postronnych. W tym celu być może będzie potrzebne wstrzymanie ruchu osób i pojazdów, jakie może podjąć Kierujący Działaniem Ratowniczym.
W drugiej kolejności należy przeprowadzić rozpoznanie, w którym KDR powinien szczególnie zwrócić uwagę na:
– ilość osób rannych i ich urazy
– ilość osób pozostających w budynku
– miejsce, gdzie doszło do eksplozji
– uszkodzenia i zniszczenia powstałe w wyniku eksplozji
– czy doszło do pożaru
– w jakim momencie doszło do eksplozji
Jeżeli w budynku znajdują się jakieś osoby (z urazami lub bez) należy przeprowadzić ich ewakuację na zewnątrz obiektu w odległość bezpieczną, jaką przyjmie KDR. Miejsce, w którym zostaną ewakuowane osoby musi być bezpieczne od oparów lub dymu pożarowego; dlatego pod uwagę należy wziąć kierunek wiatru.
Działania gaśnicze w przypadku pożaru powinny być prowadzone z użyciem prądów rozproszonych, proszku gaśniczego, dwutlenku węgla lub piany gaśniczej. Należy stosować aparaty powietrzne nadciśnieniowe.
W przypadku działań gdzie nie występuje pożar, pod uwagę należy wziąć zastosowanie „lekkich ubrań” chemoodpornych wraz z aparatami powietrznymi nadciśnieniowymi, butami i rękawicami chemoodpornymi.
KDR powinien podczas prowadzonych działań korzystać z dokumentacji takiej jak karty charakterystyki substancji niebezpiecznej oraz instrukcji bezpieczeństwa pożarowego.
! WAŻNE ! Opisane techniki działań, nie są procedurą oraz krokami bezpośredniego postępowania. Kierujący działaniem ratowniczym określa priorytety działań zgodnie z sytuacją na miejscu zdarzenia.
