Gaśnice jako podstawowy sprzęt do walki z pożarem
Gaśnica to „urządzenie” służące do gaszenia pożarów, zaliczana do podstawowego sprzętu gaśniczego. Pierwszą gaśnicę skonstruował w 1734 roku niemiecki medyk M. Fuches, który proponował wrzucanie w ogień szklanych pojemników ze słoną wodą.
Kolejna propozycja rozwiązania gaśnicy należała do George'a Manby'ego, który w 1816 skonstruował gaśnicę zawierającą wodny roztwór węglanu potasu oraz sprężone powietrze.
Ich Zastosowanie jest uwarunkowane ilością środka gaśniczego. Gaśnice z niewielką jego ilością znajdują zastosowanie w gaszeniu małych ognisk pożarów. Stąd wykorzystuje się je praktycznie wszędzie, począwszy od samochodów osobowych, autobusów, budynków użyteczności publicznej czy w straży pożarnej.
Zgodnie z Polską Normą gaśnice muszą być pomalowane na kolor czerwony. Każda gaśnica posiada etykietę opisującą jej przeznaczenie i sposób użycia. Dodatkowo gaśnica co roku musi przechodzić test sprawności tzw. legalizację, która jest potwierdzona naklejką („kontrolką”) na której widnieje data przeprowadzenia kontroli oraz data kolejnego testu. Prawidłowo zamontowana gaśnica musi być przymocowana specjalnym zaczepem na ścianie lub stać na podłodze w specjalnej objemce. Ta zasada tyczy się również samochodów pożarniczych. Nie można zapomnieć o prawidłowym zamocowaniu gaśnicy w pojeździ pożarniczym. Zdarzały się już przypadki kiedy niezabezpieczona gaśnica otwierała się.
Każda gaśnica powinna być wyposażona w zawór samozamykalny, umożliwiający przerwanie wypływu środka gaśniczego w dowolnym momencie. Gaśnice zawierające ponad 3 kg środka gaśniczego powinny być wyposażone w wąż odpowiedniej długości. Jako czynnik napędowy w gaśnicach mogą być stosowane wyłącznie gazy niepalne.
W celu łatwiejsze orientacji wprowadzono oznaczenia literowe określające jaki typ pożaru można nimi gasić:
• A - do gaszenia pożarów ciał stałych, które paląc się nie tylko powodują płomień ale także ulegają rozżarzeniu np. drewna, papieru, gumy;
• B - do gaszenia pożarów cieczy i ciał stałych, które paląc się ulegają stopieniu np. benzyny, polietylenu, smoły;
• C - do gaszenia pożarów gazów palnych np. metanu, acetylenu, propanu;
• D - do gaszenia pożarów metali palnych np. magnezu, sodu, uranu;
• F - do gaszenia pożarów łatwopalnych środków gotujących np. oleje roślinne, tłuszcze zwierzęce;
Ze względu na rodzaj środka gaśniczego dzieli się gaśnice na:
P - proszkowa
WP - wodno-pianowa
S - śniegowa
H - halonowa (wycofana z użytku)
W - wodna (obecnie produkowane gaśnice z symbolem "W" są gaśnicami pianowymi)
Ze względu na sposób magazynowania wyrzutnika:
x - zarówno środek gaśniczy jak i wyrzutnik znajdują się w tym samym zbiorniku (mówi się wtedy że gaśnica jest pod stałym ciśnieniem)
y - wyrzutnik (dwutlenek węgla) powstaje w wyniku reakcji chemicznej
z - gaśnice z oddzielnym zbiornikiem (tzw."nabojem") zawierającym gaz wyrzutowy
Jednym z przykładów stosowania zapisów jest:
GWP-6z AB - gaśnica wodno-pianowa, 6 dm3 środka gaśniczego (piana), oddzielny zbiornik z gazem wyrzucającym, gasi pożary ciał stałych i cieczy.
Średni czas działania gaśnic ze względu na ilość środka gaśniczego.
W zależności od ilości środka gaśniczego w gaśnicy zmianie się jego długość podawania. Ilość środka gaśniczego w gaśnicy [ kg, dm3]. Czas działania [ s].
-do 3 [ kg/dm³] → 6 [ s]
-3-6 [ kg/dm³] → 9 [ s]
-6-10 [ kg/dm³] → 12 [ s]
-pow 10 [ kg/dm³] → 15 [ s]
W straży pożarnej najczęściej stosuje się gaśnice proszkowe z powodu uniwersalnego zastosowania. Proszek gaśniczy jest substancją hamującą reakcję spalania. Działa anty katalitycznie, wychwytuje wolne rodniki.
Podając prąd proszku należy pamiętać o kilku zasadach:
- podchodzimy jak najbliżej źródła ognia,
- prąd proszku kierujemy bezpośrednio w płomień,
- prowadząc akcję gaśniczą w małych pomieszczeniach warto być zabezpieczonym w aparat ochrony dróg oddechowych (proszek jest bardzo drażniący na drogi oddechowe, skórę i oczy),
- gasimy urządzenia elektryczne pod napięciem sięgającym max 1000V, w takich przypadkach należy zachować szczególną ostrożność, nie dotykać dyszą urządzenia elektrycznego,
- gasząc materiały na powietrzu podajemy środek gaśniczy z wiatrem,
- nie kierujemy prądu proszka gaśniczego w ludzi.
Zdjęcia: Kamil Czereba, Strazacki.pl; Tekst: Michał Bujacz, Dawid Sikorski.
