5 lipca do Marszałka Sejmu wpłynęła odpowiedź Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji na interpelacje grupy posłów Kukiz’15 ws. ‘nieprawidłowego wykorzystywania jednostek Państwowej Straży Pożarnej’
Poniżej pełna treść odpowiedzi.
Szanowny Panie Marszałku,
na wstępie należy wskazać, że kwestie związane z prowadzeniem przez jednostki Państwowej Straży Pożarnej (PSP) działań na drogach zostały uregulowane przez Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej w listopadzie 2012 roku w Zasadach postępowania jednostek ochrony przeciwpożarowej w związku ze zdarzeniami na drogach, zwanych dalej Zasadami. Powyższy dokument został opracowany w celu uregulowania zagadnienia prowadzenia działań ratowniczych na drogach z uwagi na niejasne przepisy dotyczące ww. problematyki, które powodowały liczne spory kompetencyjne.
W Zasadach przyjęto następujący model działań związanych z usuwaniem skutków wypadków. Pierwszy etap stanowią działania ratownicze podejmowane przez podmioty ratownicze, np. PSP czy zespoły ratownictwa medycznego systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne. Polegają one na usunięciu nagłych zagrożeń dla życia ludzi, ale także zagrożeń pożarowych, technicznych, chemicznych oraz zagrożeń dla środowiska. Zakończenie działań ratowniczych nie oznacza jednak możliwości wznowienia ruchu na drodze. W dalszej kolejności podejmowane są bowiem czynności dochodzeniowe realizowane przez Policję (często w obecności prokuratora), a następnie usunięcie pojazdów oraz przygotowanie drogi do ruchu pojazdów (co stanowi obowiązek zarządcy drogi). Możliwość wznowienia ruchu na drodze świadczy o usunięciu wszystkich skutków danego zdarzenia. Ponadto w wymienionym dokumencie przyjęto, że dokonanie pełnej oceny występującego zagrożenia wymaga rozpoznania na miejscu zdarzenia i nie jest możliwe na podstawie samego zgłoszenia. Przyjęto zatem założenie, że po uzyskaniu zgłoszenia dysponowane są siły ratownicze, których dowódca na miejscu ocenia zagrożenie i stwierdza, czy istnieje podstawa do podjęcia działań o charakterze ratowniczym. Niewielka plama oleju czy paliwa może się okazać w istocie problemem stwarzającym zagrożenie dla środowiska lub w przypadku benzyny również zagrożenie pożarowe bądź zagrożenie wybuchem i może wymagać podjęcia działań ratowniczych. Należy jednak podkreślić, że usuwanie śliskości, tj. zapewnienie drodze właściwych parametrów przyczepności nie stanowi czynności o charakterze ratowniczym, ale porządkowym. Zatem działania ratownicze prowadzone są do momentu, gdy na podstawie rozpoznania prowadzonego na miejscu kierujący działaniami ratowniczymi stwierdzi brak zagrożeń stanowiących podstawę do ich podjęcia. Powyższy tryb postępowania nie jest zależny od treści zgłoszenia i osoby zgłaszającej.
Odnosząc się do kwestii udzielania przez jednostki ochrony przeciwpożarowej pomocy w realizacji zadań znajdujących się w kompetencjach innych służb i instytucji należy mieć na uwadze, że przedłużające się zamknięcie drogi oznacza wysokie koszty ponoszone przez obywateli. W celu maksymalnego skrócenia czasu przywracania ruchu na drodze, dopuszczono w Zasadach możliwość, aby w ramach pomocy Policji jednostki PSP oświetlały teren, na którym prowadzone są czynności dochodzeniowe lub usuwane są uszkodzone w zdarzeniach pojazdy w najbliższe miejsce, gdzie nie stwarzają zagrożenia w ruchu. Na podobnych zasadach może zostać udzielona pomoc zarządcy drogi, jednak wsparcie innych podmiotów jest uzależnione od spełnienia dwóch warunków:
działania ratownicze stanowią priorytet, co oznacza, że w przypadku zgłoszenia innego zdarzenia wymagającego podjęcia działań ratowniczych, siły ratownicze niezwłocznie zostaną do niego zadysponowane (powyższe wyklucza zatem ryzyko braku możliwości udzielenia pomocy osobom jej wymagającym),
obecność na miejscu zdarzenia przedstawiciela służby bądź instytucji, której jednostka PSP udziela wsparcia.
Ponadto, zakres pomocy PSP nie może przekroczyć technicznych możliwości sił ratowniczych obecnych na miejscu zdarzenia.
Omówione powyżej rozwiązania początkowo budziły kontrowersje wśród zarządców dróg. Mając powyższe na uwadze, Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej (KG PSP) podjęła działania w celu wyjaśnienia stanowiska zawartego w Zasadach. Należy bowiem zaznaczyć, że ustawa z dnia 25 marca 1985 r. o drogach publicznych (t.j.: Dz. U. z 2015 r., poz. 460 z późn. zm.) jako zarządców dróg wskazuje Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) oraz jednostki samorządu terytorialnego szczebla wojewódzkiego, powiatowego i gminnego, co skutkuje koniecznością przedstawienia przedmiotowych zagadnień różnym zarządcom. Obecnie trwają prace nad porozumieniem pomiędzy KG PSP a GDDKiA oraz wprowadzeniem przez zarządcę dróg krajowych Zasad postępowania zarządcy drogi w związku ze zdarzeniami na zarządzanej sieci dróg krajowych, które będą spójne z Zasadami postępowania jednostek ochrony przeciwpożarowej w związku ze zdarzeniami na drogach, wydanymi przez KG PSP. Jednocześnie warto podkreślić, że ze spotkań w grupie roboczej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego poświęconych przedmiotowej tematyce wynika, iż przedstawiony tryb postępowania Państwowej Straży Pożarnej jest akceptowany przez Związek Powiatów Polskich.
Z poważaniem,
MINISTER
SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI
z up. Jarosław Zieliński
Sekretarz Stanu
Interpelacje nr 3726 w sprawie nieprawidłowego wykorzystywania jednostek Państwowej Straży Pożarnej złożyło pięciu posłów Kukiz’15 tj. Wojciech Bakun, Norbert Kaczmarczyk, Andrzej Kobylarz, Piotr Liroy-Marzec i Maciej Masłowski.
