Artykuł
Od samego początku wykorzystywania pieców do ogrzewania domów i mieszkań, występowało kilka zagrożeń.
Jednak ze względu na brak możliwości technicznych nie można było stwierdzić czy przyczyną wielu zatruć i zgonów był na pewno tlenek węgla.
Dziś się to zmieniło i skutecznie możemy walczyć z cichym zabójcą.
Co należy wiedzieć o czadzie
Tlenek węgla (CO, carbon monoxide) – potocznie czad, jest
– bezbarwny
– bezwonny
– bez smaku
Jest to gaz, który ma bardzo toksyczny wpływ na:
– krew
– nerwy
– komórki
Gęstość Tlenku węgla wynosi 0,966, przez co jest on minimalnie lżejszy od powietrza.
Ze względu na swoją małą molekularną wielkość, może przenikać przez ściany i stropy.
Tlenek węgla jest gazem palnym, który na powietrzu pali się niebieskim płomieniem.
Drogą wchłaniania CO są drogi oddechowe.
Dolna granica wybuchowości (DGW; w miernikach oznaczona jako LEL) dla CO wynosi:
12,5% = 125.000ppm
Górna granica wybuchowości (GGW) dla Co wynosi:
74% = 740.000ppm
Numer UN (ONZ): 1016. W przypadku stwierdzenia przyrządami pomiarowymi używanymi przez straż pożarną lub z dokumentów przewozowych należy wpisać ten numer w rubryce NR ONZ SUBSTANCJI programu SWD.
Najczęstszymi przyczynami występowania tlenku węgla są:
– niedrożne przewody kominowe
– uszkodzenia przewodów kominowych
– brak prawidłowej wentylacji w pomieszczeniach, obiektach
– niedostateczny wyciąg spalin
– niesprawne urządzenia grzewcze
– grillowanie wewnątrz pomieszczeń
– spaliny urządzeń silnikowych (m.in. z wentylatorów osiowych stosowanych w strażach; od 40ppm do 500ppm)
– fajki wodne (od 280ppm do 420ppm w promieniu 1m od fajki)
– gazowe urządzenia grzewcze, promienniki ciepła (piecyk zasilane LPG, „junkersy”)
– parkingi podziemne
– składowiska pelletu drzewnego
Ze względu na długie składowanie pelletu, może dojść do naturalnych procesów rozkładu, które mogą spowodować powstanie dużej ilości tlenku węgla, w pomieszczeniu gdzie jest on składowany.
Zwiększona temperatura w pomieszczeniu składowania, może przyczynić się do intensyfikacji procesu powstawania tlenku węgla. Z tego względu składowiska te powinny posiadać dobrą wentylację.
W 2010 roku w Remscheid śmierć w pomieszczeniu składu pelletu poniósł 43-letni pracownik, który przeprowadzał kontrolę stanu ilościowego.
Objawy mogące świadczyć o zatruciu tlenkiem węgla:
– bóle głowy
– mdłości
– wymioty
– zawroty głowy
– osłabienie mięśni
– apatia
– utrata przytomności
– zaburzenia krążenia i oddychania
– zaburzenia pamięci
Wentylatory w strażach pożarnych
Wykorzystywane przez straż pożarną spalinowe wentylatory osiowe, ze względu na emisję spalin, emitują od około 40ppm do nawet ponad 500ppm tlenku węgla.
Ważne jest, abyśmy przeprowadzili w jednostce pomiar ilość CO w tłoczonym przez nas wentylator strumieniu powietrza.
Pozwoli nam to podczas działań na oszacowanie możliwości użycia wentylatora do usunięcia tlenku węgla z pomieszczenia.
Jeżeli np.nasz wentylator w tłoczonym strumieniu powietrza posiada ilość 60ppm, a w pomieszczeniu występuje 320ppm – to do ogólnego usunięcia możemy użyć wentylatora, a następnie prowadzić przewietrzanie.
Rozpoznanie i pomiar – ogólne zasady
Po przybyciu na miejsce zdarzenia i zabezpieczeniu miejsca akcji, w pierwszej kolejności należy włączyć w atmosferze „czystej” dostępne urządzenie pomiarowe (mierniki wielogazowe, osobiste czujniki CO).
Jeżeli mamy dostępne dwa urządzenia to należy prowadzić pomiar za ich pomocą, celem porównania wyników.
Następnie należy prowadzić ciągły pomiar ilości tlenku węgla w atmosferze obiektu, mieszkania lub domu gdzie dokonujemy rozpoznanie.
Czynnością prowadzoną równolegle z pomiarem jest ustalenie przyczyny występowania tlenku węgla w momencie stwierdzenia jego obecności przez przyrząd pomiarowy.
Po usunięciu przyczyny występowania tlenku węgla przewietrzeniu i/lub usunięciu za pomocą wentylatora przeprowadzić kolejne dwa pomiary w odstępach około 10-15 minutowych.
W przypadku stwierdzenia przez urządzenie pomiarowe braku tlenku węgla w atmosferze (0ppm), w tych dwóch pomiarach; będziemy mieli 99% pewność usunięcia przyczyny i tlenku węgla.
Prowadzenie działań – ogólne zasady
Działania od samego początku powinny być prowadzone przez ratownika lub ratowników dokonujących pomiar wewnątrz mieszkań albo domów z użyciem aparatów ochrony dróg oddechowych.
Jeżeli stwierdziliśmy, że przyczyną obecności tlenku węgla jest np.:
– tzw. „junkers”: należy wyłączyć urządzenie, sprawdzić wentylację w pomieszczeniu, otworzyć okna, użyć ewentualnie wentylatora osiowego
– niedrożny przewód kominowy; sprawdzić drożność przewodu, otworzyć okna, użyć ewentualnie wentylatora osiowego, wygasić piec, kominek itp.
– uszkodzony przewód kominowy; wygasić urządzenie grzewcze, otworzyć okna, użyć ewentualnie wentylatora osiowego
W każdym przypadku występowania tlenku węgla w mieszkaniu w budynku wielorodzinnym, poza prowadzeniem pomiarów w tym mieszkaniu, należy przeprowadzić pomiary w mieszkaniach powyżej i poniżej.
Spowodowane jest to możliwą migracją tlenku węgla przez przewody kominowe, przewody wentylacyjne oraz nieszczelności w konstrukcji budynków.
