Artykuł
Staza taktyczna lub opaska uciskowa to sprzęt, który już od pewnego czasu pojawił się w ramach kwalifikowanej pierwszej pomocy i który z powodzeniem stosowany jest przez strażaków.
Ideą stazy taktycznej jest jak najszybsze zatamowanie dużych i masywnych krwawień zagrażających życiu osoby poszkodowanej. Żaden inny sprzęt i środki improwizowane nie są w stanie tak szybko jak staza zatamować tego typu krwawień.
Wydarzenia takie jak zamachy w trakcie maratonu w Bostonie lub we Francji spowodowały, że stazy znajdują się na podstawowym wyposażeniu np. amerykańskiej straży pożarnej czy policji.
W chwili obecnej wojna w Ukrainie również wymogła stosowanie opasek uciskowych nie tylko przez żołnierzy, ale także przez cywilów i dla cywilów.
Strach przed powikłaniami spowodowanymi nieodpowiednim zastosowaniem opaski uciskowej jest nieuzasadniony i nie ma poparcia w literaturze medycznej. Brak użycia opasek także w cywilnych służbach jest nieracjonalny i może powodować śmierci osób, których życie można w prosty sposób uratować.
Geneza opasek uciskowych
Opaski uciskowe to generalnie sprzęt, który stosowany był już nawet za Napoleona, gdzie naczelny jego chirurg stosował pierwsze stazy na polach bitewnych. Kolejny milowy rozwój opasek taktycznych już jako staz taktycznych przypada na rok 1993, gdzie po bardzo złych doświadczeniach wojsk amerykańskich w Somalii doszło do rozwoju medycyny taktycznej. Dziś medycyna pola walki jest tak mocno rozwiniętą gałęzią medycyny, na której doświadczeniach i wytycznych bazują nowe schematy udzielania pomocy medycznej, między innymi z zastosowaniem staz.
Co na rynku?
Na rynku obecnie królują dwa modele staz taktycznych: CAT oraz SOFTT. Obydwa modele są produkcji amerykańskiej. Są sprawdzone na wielu arenach działań wojennych oraz w medycynie cywilnej. Każda ze staz taktycznych ma swoje plusy i minusy oraz tak samo zwolenników jak i przeciwników. Jednak każda z nich ratuje życie, co zostało udowodnione już niejednokrotnie. Poza wymienionymi modelami, na rynku nowością jest staza SICH, produkcji ukraińskiej na bazie doświadczeń obecnego konfliktu na Ukrainie. SICH łączy sobie cechy staz CAT i SOFTT a do tego jej konstrukcja to taka swoista „gniotsa nie łamiotsa”.
Uważajmy na podróbki!
Już od paru lat na rynku pomimo dostępności markowych i sprawdzonych staz taktycznych, pojawił się szereg chińskich podróbek, które mają bardzo słabą jakość wykonania, co negatywnie wpływa na ich możliwość zastosowania podczas faktycznych krwotoków. Podróbki nie przypadkowo pojawiły się na rynku, ponieważ markowe stazy kosztują w granicach 150 – 200PLN, natomiast podróbka to koszt około 40 PLN. Mimo, że podróbki nie ratują życia, popyt na nie jest bardzo duży, ponieważ najczęściej kupują go osoby bez doświadczenia z tym sprzętem oraz bez wiedzy w tym zakresie.
Mimo szczerej chęci pomocy nie przekazujmy sprzętu, który tylko wygląda, ale nie ratuje życia.
Kiedy i gdzie zakładać stazy?
Stazy taktyczne należy stosować tylko na kończynach górnych i na kończynach dolnych. Miejsce założenia staz na kończynach uzależnione jest od urazów oraz wytycznych wg, których postępujemy. Jednym z przykładów wytycznych zakładania staż jest metoda tzw. High and tice czyli wysoko i ciasno, co oznacza, że stazę zakładamy jak najwyżej na ręce lub nodze.
Sytuacje, w których należy zastosować stazy:
- Zagrażające życiu krwotoki, w szczególności w wyniku amputacji lub zmiażdżenia całej lub części kończyny.
- Krwotoki z kończyn niemożliwe do opanowania innymi metodami.
- Krwotoki z uwięzionych kończyn w miejscach trudno dostępnych dla ratowników.
- Zdarzenia o charakterze masowym, w których ilość sił i środków nie pozwala na kontrolę krwotoków innymi metodami.
Dlaczego staza taktyczna w kieszeni ubrania specjalnego?
Może wielu dziwić, dlaczego w naszej serii #Co_w_kieszeni zaprezentowaliśmy jako jeden z elementów stazę, która najczęściej znajduje się w torbach i plecakach medycznych.
Otóż jeżeli spojrzeć na mechanizm masywnych krwawień to w ciągu minuty dorosły (np. strażak) w wyniku uszkodzenia dużej tętnicy, straci 1 litr do 1,2 litra. Taki ubytek krwi powoduje, że poszkodowany wpadnie we wstrząs oraz jego szanse na przeżycie z każdą sekundą będą maleć w drastycznym tempie. Dlatego staza zawsze powinna być przenoszona nie tylko jako dodatkowe wyposażenie toreb medycznych, ale generalnie jako sprzęt osobisty strażaka, policjanta lub żołnierza.
Ktoś może zapytać, ale co może się przydarzyć strażakowi, że będzie potrzebował stazy taktycznej na wyposażeniu ubrania specjalnego. Jedną z kluczowych przyczyn jest praca, chociażby z pilarkami, gdzie po pierwsze nie zawsze strażacy stosują niezbędną ochronę w postaci nogawic lub spodni pilarza. Inna sytuacja to taka, gdy pracujący z pilarką przypadkowo spowodowałby uraz masywnego krwawienia u innego strażaka.
Kolejny przykład to upadki z wysokości (które zdarzyły się kilkukrotnie; także w pożarach), które mogą doprowadzić do złamania z krwotokiem; wtedy osobista staza jeżeli strażak jest przytomny, uratuje życie, zanim inni strażacy dotrą do poszkodowanego.
Jeszcze innym przykładem może być po prostu wypadek drogowy gdzie podczas rozpoznania, gdy nie zabraliśmy torby medycznej, u osoby poszkodowanej stwierdzimy krwotok; wtedy każda sekunda możne być na wagę złota. A chyba wszyscy wiem, że otwarcie torby medycznej, wyciągnięcie czegoś z opakowania i zastosowanie u poszkodowanego czasami zajmuje sporo sekund.
WAŻNE!
Stosuj tylko markowe i sprawdzone stazy taktyczne. Nie oszczędzaj na życiu.
Zaleca się odbycie stacjonarnego szkolenia z użyciem staz taktycznych w celu nabycia prawidłowych umiejętności z ich stosowania.
Nie bój się stosować stazy taktycznej. One mogą komuś uratować życie.
Bądź świadomy. Posiadaj stazę taktyczną w ubraniu specjalnym.
