Na każdym szczeblu działalności Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP występują stopnie funkcyjne odpowiednie do zajmowanego stanowiska. Wyróżniamy 50 stopni na pięciu szczeblach działalności.
Wyróżniamy dystynkcje:
-członków OSP,
-Zarządu OSP,
-Komisji Rewizyjnej OSP;
-zarządów oddziałów ZOSP RP szczebla gminnego, powiatowego, wojewódzkiego oraz głównego, -komisji rewizyjnych oddziałów ZOSP RP szczebla gminnego, powiatowego, wojewódzkiego oraz głównego,
-sądów honorowych oddziałów wojewódzkich ZOSP RP i Głównego Sądu Honorowego ZOSP RP.
Dystynkcje członków OSP, Zarządu OSP i Komisji rewizyjnej OSP:
-Strażak
-Starszy strażak
-Dowódca roty
-Pomocnik dowódcy sekcji
-Dowódca sekcji
-Pomocnik dowódcy plutonu
-Dowódca plutonu
-Członek zarządu
-Zastępca naczelnika
-Wiceprezes naczelnik
-Prezes
-Członek komisji rewizyjnej
-Przewodniczący komisji rewizyjnej
Dystynkcje członków Zarządu Gminnego ZOSP RP i Gminnej komisji rewizyjnej ZOSP RP:
-Członek zarządu
-Członek prezydium zarządu
-Wiceprezes zarządu, komendant gminny
-Prezes
-Członek komisji rewizyjnej
-Przewodniczący komisji rewizyjnej
-Kapelan gminny
Dystynkcje członków Zarządu Powiatowego ZOSP RP i Powiatowej komisji rewizyjnej ZOSP RP:
-Członek zarządu
-Członek prezydium zarządu
-Wiceprezes zarządu
-Prezes
-Członek komisji rewizyjnej
-Wiceprzewodniczący komisji rewizyjnej
-Przewodniczący komisji rewizyjnej
-Kapelan powiatowy
Dystynkcje członków Zarządu Wojewódzkiego ZOSP RP, Wojewódzkiej komisji rewizyjnej ZOSP RP i Wojewódzkiego sądu honorowego ZOSP RP:
-Członek zarządu
-Członek prezydium zarządu
-Wiceprezes zarządu
-Prezes
-Członek komisji rewizyjnej
-Wiceprzewodniczący komisji rewizyjnej
-Przewodniczący komisji rewizyjnej
-Członek sądu honorowego
-Wiceprzewodniczący sądu honorowego
-Przewodniczący sądu honorowego
-Kapelan wojewódzki
Dystynkcje członków Zarządu Głównego ZOSP RP, Głównej komisji rewizyjnej ZOSP RP i Głównego sądu honorowego ZOSP RP:
-Członek zarządu
-Członek prezydium zarządu
-Wiceprezes zarządu
-Prezes
-Członek komisji rewizyjnej
-Wiceprzewodniczący komisji rewizyjnej
-Przewodniczący komisji rewizyjnej
-Członek sądu honorowego
-Wiceprzewodniczący sądu honorowego
-Przewodniczący sądu honorowego
-Kapelan krajowy
Kto nadaje powyższe stopnie w OSP?
Tutaj jednoznacznej odpowiedzi nigdzie nie znaleźliśmy. Jak informuje ZOSP RP -”Kwestia zasad nadawania dystynkcji dla członków OSP leży w gestii samej OSP. W przypadku, gdy na gruncie statutowym kwestia ta nie jest uregulowana (a zwykle nie jest) zasady te ustala walne zebranie członków jako najwyższa władza stowarzyszenia.”
Uregulowanie tej sprawy w postaci szczegółowego regulaminu przez Związek Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej jest z przyczyn prawnych dość trudne. Art. 19 ust. 1 i ust. 1a ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (tekst jednolity: Dz. U. 2009 r. Nr 178 poz. 1380 z póź. zm.) stanowi, że ochotnicza straż pożarna i związek ochotniczych straży pożarnych funkcjonują w oparciu o przepisy ustawy – Prawo o stowarzyszeniach. Ochotnicza straż pożarna jest jednostką umundurowaną, wyposażoną w specjalistyczny sprzęt, przeznaczoną w szczególności do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi lub innymi miejscowymi zagrożeniami.
Tak więc OSP jako samodzielny byt prawny (posiadający osobowość prawną) jest podmiotem prawnie odrębnym od ZOSP RP, którego jest członkiem. Stąd wprowadzane przez Związek regulacje w postaci regulaminów nie mogą bezpośrednio ingerować w wewnętrzne sprawy OSP. Regulamin umundurowania wprowadza jedynie jednolite zasady dotyczące umundurowania, a odnoszące się do wszystkich OSP. W sytuacji, w której prawo do noszenia określonych dystynkcji zależy od uregulowań wewnętrznych OSP Związek w tym zakresie nie ma możliwości władczego się wypowiadania. Teoretycznie zgodę na tego typu działanie powinni wyrazić wszyscy członkowie Związku, co przy kilkunastu tysiącach OSP jest awykonalne.
Opracowanie Strazacki.pl na podstawie regulaminu umundurowania ZOSP RP oraz forum Strazak.pl; Foto Sebastian Komorowski
