Chirurg armii francuskiej Etienne Morel po raz pierwszy opisał użycie opaski uciskowej (stazy taktycznej) do tamowania krwotoków na polu bitwy już w 1674 roku. Około roku 1900 niewłaściwe zastosowanie opasek spowodowało tak wiele komplikacji, że ich ryzyko wydawało się przeważać korzyści.
Obecnie wojsko przywróciło stosowanie opaski zaciskowej w nowoczesnej praktyce medycznej. Eksperci od postępowania urazowego sugerują jak najszybsze użycie opaski w przypadku masywnego krwotoku.
Chociaż specjalistyczne kursy nie są nie niezbędne do zastosowania tego wyrobu medycznego to warto wiedzieć kiedy i jak opaski używać.
Wojskowe badania pokazały, że zastosowanie stazy poniżej dwóch godzin w zasadzie nie powoduje późniejszych komplikacji dla pacjenta. Watro przypomnieć, że wojskowe protokoły wskazują pierwszeństwo w kontroli krwotoków nad opieką nad drogami oddechowymi czy samym oddechem. Jest to wynikiem mechanizmu urazu i statystyk, które wskazują, że krwawienie jest przyczyną prawie 90% zgonów na polu bitwy. Ponadto bardzo dużą cześć stanowią krwotoki z kończyn, a wiec z miejsc, gdzie zastosowanie stazy taktycznej jest stosunkowo proste.
Chociaż cywilne wytyczne nie są tożsame warto zauważyć, że już od dawana część wojskowych wniosków jest skutecznie implikowana do cywilnego ratownictwa.
W chwili obecnej wydarzenia takie jak detonacje w trakcie maratonu w Bostonie czy zamachy terrorystyczne we Francji spowodowały, że opaski znajdują się na wyposażeniu np. amerykańskiej straży pożarnej czy policji.
Służby ratownicze na świecie już wiedzą, że strach przed powikłaniami spowodowanymi nieodpowiednim zastosowaniem opaski uciskowej jest nieuzasadniony i nie ma poparcia w literaturze medycznej. Brak użycia opasek w cywilnych służbach jest nieracjonalny i może powodować śmierci osób, których życie można w prosty sposób uratować.
Duża cześć krwotoków zewnętrznych może być kontrolowana poprzez technikę ucisku bezpośredniego lub przy użyciu środków hemostatycznych ( np. CELOX, COMBAT GAZA). Są jednak sytuacje w których szybkie założenie opaski jest ważne nie tylko z perspektywy poszkodowanego, ale i z punktu widzenia taktyki całych działań ratowniczych. Do takich sytuacji należy zaliczyć:
-
Zagrażające życiu krwotoki, w szczególności w wyniku amputacji lub zmiażdżenia całej lub części kończyny.
-
Krwotoki z kończyn nie możliwe do opanowania innymi metodami.
-
Krwotoki występujące wspólnie z niedrożnością dróg oddechowych lub zatrzymaniem krążenia. Szybkie zatrzymanie krwotoku za pomocą opaski pozwala na interwencje w innym obszarze.
-
Krwotoki z uwięzionych kończyn w miejscach trudno dostępnych dla ratowników.
-
Zdarzenia o charakterze masowym, w których ilość sił i środków nie pozwala na kontrolę krwotoków innymi metodami.
Fot 1 – Opaska zaciskowa SOFTT-W w wersji dla służb ratowniczych.
Jako interesujący przykład zastosowania opasek w ratownictwie cywilnym należy wskazać sytuację z 2007 roku. Kiedy to funkcjonariusze m.in. Policji i Straży Pożarnej z Nowego Jorku interweniowali na miejscu zderzenia minivana i autobusu pasażerskiego.
Ratownicy, którzy pojawili się na miejscu rozpoczęli akcję od wejścia do minivana przednimi drzwiami pasażera. Poszkodowany kierowca w wieku około 50 lat był uwięziony w wyniku zderzenia przednio-bocznego. Zorientowany i przytomny uskarżał się na ból lewej nogi. Po dotarciu do poszkodowanego ratownicy spostrzegli, że kierowca siedzi w pozycji wyprostowanej i jest uwięziony między blokiem kierownicy, a fotelem na wysokości klatki piersiowej. Jego miednica przesunęła się w lewą stronę, w kierunku słupka pojazdu. Urazowi towarzyszyło otwarte złamanie kości udowej (kąt około 45 stopni), które było powodem krwotoku. Obie nogi zostały uwięzione pod pedałem hamulca i dodatkowo przygniecione przesuniętą deską rozdzielczą.
Ratownicy wewnątrz pojazdu mieli dostęp do głowy pacjenta, twarzy, szyi, klatki piersiowej, brzucha, biodra oraz prawej nogi. Zewnętrzny personel miał dostęp do lewej strony pacjenta. Poszkodowanemu podano tlen oraz przeprowadzono szybkie badanie urazowe. W wyniku ustaleń stwierdzono, że posiada poważne urazy fizyczne twarzy, nie stwierdzono deformacji klatki piersiowej oraz urazu tułowia. Szmery oddechowe obustronne z równomiernie unoszącą się klatką piersiową. Brak bólu podczas badania palpacyjnego brzucha. Badanie bioder i miednicy wykazało brak deformacji. Pacjent na tym etapie uskarżał się jedynie na ból lewej nogi. Poszkodowany miał dobrze wyczuwalne tętno na poziomie około 130 uderzeń na minutę.
Przybyły na miejsce personel Straży Pożarnej rozpoczął ekstrakcje rannego mężczyzny z wykorzystaniem narzędzi hydraulicznych, niestety konstrukcja pojazdu w połączeniu z ułożeniem poszkodowanego uniemożliwiała wydobycie. W trakcie, kiedy strażacy przygotowywali alternatywny plan ekstrakcji, ratownicy medyczni stwierdzili, że pacjent umrze jeśli nie zatamują krwotoku z nogi.
Ponieważ w tym czasie nie posiadali dedykowanej opaski zaciskowej, jeden z funkcjonariuszy przygotował złożoną chustę trójkątną na szerokości około 8-10cm następnie umieścił proksymalnie od ranny i zawiązał supeł. Rolę krępulca pełnił śrubokręt na którym zawiązano kolejny supeł. Cały system podtrzymywała taśma typu DUCK-TAPE. Improwizowana opaska zadziałała błyskawicznie zatrzymując wypływ krwi.
Fot. 2- Działanie ratowników w trakcie ekstrakcji w Nowym Jorku.
Od momentu założenia opaski ekstrakcja trwała następne 25 minut oraz 40 minut do kiedy poszkodowany trafił do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego.
Diagnostyka wykazała, że pacjent oprócz oczywistego złamania posiadał obrażenia wewnętrzne i przeszedł kilka operacji. Chirurdzy jednogłośnie stwierdzili że opaska uratowała mężczyźnie życie.
Jak pokazują współczesne doświadczenia umiejętność użycia opaski zaciskowej nie jest przysłowiową „deską ratunkową” . Wskazania do użycia przetestowanego i pewnego w użyciu produktu, jak pokazuje powyższy przykład mogą być zawsze.
W kolejnych artykułach przedstawimy więcej informacji na temat opasek zaciskowych (stazach taktycznych).
Zapraszamy na:
http://www.paramedyk24.pl/opaska-zaciskowa-softt-w-rescue-orange.html
http://www.ratownictwotaktyczne.pl/pl/training/
