Co roku 25-go listopada obchodzimy wspomnienie liturgiczne patronki polskich kolejarzy i tramwajarzy św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Przy tej okazji warto też wspomnieć o osobach, które w wewnątrzzakładowych grupach ratowniczych polskich przewoźników, dbają o codzienne bezpieczeństwo podróżnych, ciągłość funkcjonowania komunikacji, a kiedy zajdzie taka potrzeba, interweniują przy najróżniejszych zdarzeniach.
Od awarii do wypadków masowych
Zadania tego typu Zakładowych Służb Ratowniczych i wewnątrzzakładowych grup zajmujących się szeroko rozumianymi działaniami technicznymi, obejmują usuwanie usterek technicznych, usuwanie skutków zdarzeń z udziałem pojazdów danego przewoźnika, usuwanie skutków zdarzeń mających wpływ na funkcjonowanie komunikacji, aż do wspierania, czy samodzielnego prowadzenia działań ratowniczych. Mówiąc inaczej i w skrócie, raz wyjazd dotyczy np. zepsutych drzwi w tramwaju, zderzenia tramwaju/pociągu z samochodem, a w skrajnych przypadkach zdarzeń masowych/katastrof, jakie miały miejsce przykładowo w Babach, Szczekocinach (katastrofy kolejowe), czy Poznaniu m.in. w 2011 roku (zdarzenie tramwajów).
Słyszeli dużo, widzieli i wiedzą jeszcze więcej…
Jakie są plusy tego typu grup ? Każdorazowo pracownicy i ratownicy powyższych formacji stanowią na miejscu zdarzenia wsparcie (zarówno techniczne, jak i fizyczne) dla innych służb mundurowych i jednostek będących lub współpracujących z Krajowym System Ratowniczo-Gaśniczym. Nie sposób też przeoczyć ich doświadczenia i wiedzy technicznej. Należy pamiętać, że poza umiejętnościami stricte ratowniczymi, ratownicy polskich przewoźników mają przede wszystkim szeroką wiedzę techniczną dotyczącą budowy i zachowań pojazdów szynowych oraz doświadczenie zdobywane przez wiele lat pracy i ćwiczeń. W połączeniu z umiejętnościami ratowniczymi innych służb, potrafi to zaowocować zdecydowanie sprawniej przeprowadzoną akcją ratowniczą i szybszym usunięciem skutków np. wypadku. Podobnie sprawa wygląda w przypadku zaplecza technicznego powyższych grup.
Kolejowe Ratownictwo Techniczne
Przechodząc do przykładowych grup, nie można nie zacząć od Kolejowego Ratownictwa Technicznego, czyli zespołów zarządzanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Jednostka składająca się z ponad 500 pracowników, jest podzielona na 20 zespołów, które tworzą 10 Specjalnych Pociągów Ratownictwa Technicznego (SPRT – Warszawa, Łódź, Skarżysko Kamienna, Rzeszów, Sosnowiec, Tczew, Bydgoszcz, Poznań, Stargard Szczeciński) oraz kolejnych 10 Pociągów Ratownictwa Technicznego (PRT – Siedlce, Białystok, Lublin, Kraków, Tarnowskie Góry, Zawiercie, Iława, Opole, Czerwieńsk, Białogard). Załoga Specjalnego Pociągu Ratownictwa Technicznego liczy 29 pracowników, natomiast załogę Pociągów Ratownictwa Technicznego stanowi 21 pracowników. Do ich zadań należy usuwanie skutków wypadków na liniach kolejowych, usuwanie skutków zdarzeń kolejowych, które spowodowały zagrożenia i utrudnienia w ruchu kolejowym, nie będących skutkiem wypadków kolejowych oraz transport uszkodzonych w wyniku awarii technicznych pociągów. Lokalizacja zespołów pozwala na szybkie i skuteczne podjęcie działań ratowniczych.
Od czołgu ratowniczego, przez żurawie kolejowe do pojazdów dwudrogowych
Kolejowi ratownicy mają do swojej dyspozycji m.in. pojazdy dwudrogowe Unimog, Unistar oraz Uniman, na swoim wyposażeniu posiadają one sprzęt do wkolejania, sprzęt ratownictwa technicznego oraz inne drobne narzędzia. Jeśli chodzi o pociągi, do ich dyspozycji pozostają samojezdne szynowe pojazdy ratownictwa technicznego WM-15A/PRT, żurawie kolejowe EDK 750, EDK 1000, EDK 2000 oraz wagony techniczno-gospodarcze. W skład SPRT wchodzi też jeden z najciekawszych pojazdów jakmi dysponuje PKP, tj. ciągnik gąsienicowy WZT-2. W ostatnich dwóch latach PKP PLK przeznaczyły pieniądze na zakup nowego sprzętu dla Kolejowego Ratownictwa Technicznego. Zakupy obejmują drobny sprzęt oraz m.in. nowe pojazdy dwudrogowe, która trafiają lub niedługo zaczną trafiać do zespołów w całej Polsce.
Specjaliści od tramwajów i autobusów – Zakładowa Służba Ratownicza MPK Poznań
Jedna z nielicznych i najbardziej wyspecjalizowanych tego typu formacji w Polsce, powstała w Miejskim Przedsiębiorstwie Komunikacji w Poznaniu. Jak mówi samo MPK, ich ZSR, to 26 osoby, które 24 godziny na dobę przez 365/366 dni w roku czuwają nad zachowaniem płynności ruchu komunikacji miejskiej oraz zapewnieniem bezpieczeństwa pasażerom. Mają wiedzę z zakresu ratownictwa technicznego, medycznego, ochrony przeciwpożarowej. Interweniują i prowadzą niekiedy samodzielne działania ratownicze podczas każdego zdarzenia z udziałem pojazdów poznańskiego przewoźnika, ale też przy zdarzeniach mających wpływ na funkcjonowanie poznańskiej komunikacji. Podpisane porozumienia ze Szkołą Aspirantów PSP w Poznaniu, czy poznańską Policją pozwalają na cyklicznie ćwiczenia i doskonalenie umiejętności ratowników. Szereg tego typu ćwiczeń i szkoleń miał miejsce przed Euro 2012 – Poznań jako jeden z gospodarzy turnieju musiał sprostać zabezpieczeniu samej imprezy, ale też i podróży kibiców m.in. komunikacją miejską.
Szerokie zaplecze sprzętowe
Poznańska ZSR MPK posiada na swoim wyposażeniu pojazdy typu furgon, w których przewożony jest najróżniejszy sprzęt oraz zestawy ratownictwa medycznego. Do dyspozycji ratowników pozostaje też dwudrogowy żuraw ratowniczy TRAM123 na podwoziu MAN, ciężki holownik drogowy marki Scania, czy najnowsze dziecko we flocie, tj. dwudrogowy pojazd ratownictwa technicznego Mercedes-Benz Unimog U400 V2R-600-RESCUE, zabudowany przez francuską firmę Geismar. Na swoim wyposażeniu posiada on m.in. sprzęt do wkolejania pojazdów szynowych, zestaw narzędzi hydraulicznych Holmatro, poduszki pneumatyczne, czy agregat gaśniczy-proszkowy. Unimog, może też uciągnąć wagony lub składy ważące nawet około 100 ton. Warto też wspomnieć, że w przyszłym roku (marzec) grupa wzbogaci się o zupełnie nowy dwudrogowy żuraw ratowniczy.
Są też inni, równie ważni, rozpoczynający …
W jednym artykule nie sposób wspomnieć o wszystkich grupach działających w Polsce, które odgrywają tak samo ważną rolę. Na pewno na koniec, na wspomnienie zasługuje Zakładowa Służba Ratownicza Metra Warszawskiego, dbająca o bezpieczeństwo w jedynym polskim metrze. Na jej wyposażeniu znajdują się dwa pojazdy – lekki gaśniczy oraz dwudrogowy ratownictwa technicznego. Grupa interweniuje przy większości zdarzeń w metrze oraz na jego stacjach. Nie można też zapomnieć o pracownikach Tramwajów Warszawski, czy ekipach technicznych MPK Olsztyn, które rozpoczynających swoją przygodę z tramwajami, ale już imponują zapleczem technicznym i ratowniczym (rocznikowo najnowszym w kraju).
Na sam koniec pozostaje nam życzyć wszystkim motorniczym, maszynistom, pracownikom przedsiębiorstw komunikacji wykorzystujących pojazdy szynowe oraz osobom dbającym o bezpieczeństwo pasażerów ,,na szynach”, wszystkiego najlepszego w dniu ich święta oraz satysfakcji z racji wykonywanej codziennie pracy.
