Kraj
Postępujące zmiany w jednostkach OSP oraz PSP związane ze zmieniającą się specyfiką działań, powodują powstawanie wielu pytań i nieścisłości wśród strażaków.
Pytania i nieścisłości pojawiają się szczególnie przy izolowanych zdarzeniach medycznych oraz dotychczasowej świadczonej pierwszej i kwalifikowanej pierwszej pomocy udzielanej przez strażaków ochotników i zawodowych.
Jednym z takich pytań w powyższym zakresie jest „Czy strażacy mogą ewakuować lub transportować osoby ranne podczas działań z miejsca zdarzenia?”.
Aby odpowiedzieć na to pytanie należy najpierw zastanowić się kto miałby podjąć taką decyzję? Czy Stanowisko Kierowania PSP, Komendant PSP, Prezes OSP czy może strażak jednostki ochrony przeciwpożarowej?
Zgodnie z ustawą o ochronie przeciwpożarowej uprawnionymi do kierowania działaniami ratowniczymi m.in. na poziomie interwencyjnym (większość działań prowadzonych przez jednostki OSP i PSP) są strażacy Państwowej Straży Pożarnej posiadający kwalifikacje do zajmowania stanowisk oficerskich związanych z kierowaniem działaniami ratowniczymi; strażacy Państwowej Straży Pożarnej posiadający kwalifikacje do zajmowania stanowisk aspiranckich oraz strażacy jednostek ochrony przeciwpożarowej posiadający kwalifikacje zawodowe co najmniej technik pożarnictwa; strażacy Państwowej Straży Pożarnej posiadający kwalifikacje do zajmowania stanowisk podoficerskich, strażacy jednostek ochrony przeciwpożarowej posiadający kwalifikacje do wykonywania zawodu strażak oraz członkowie ochotniczej straży pożarnej, którzy ukończyli szkolenie przygotowujące do dowodzenia lub posiadają kwalifikacje do wykonywania zawodu strażak.
Dowódca zastępu w stopniu starszego aspiranta może kierować działaniami ratowniczymi na poziomie interwencyjnym i to on jest zobowiązany do podejmowania decyzji.
Dowódca zastępu, strażak OSP po kursie dowodzenia może kierować działaniami ratowniczymi na poziomie interwencyjnym i to on jest zobowiązany do podejmowania decyzji.
Strażak z uprawnieniami do kierowania działaniami ratowniczymi zgodnie z ustawą o ochronie przeciwpożarowej może:
- zarządzić ewakuację ludzi i mienia;
- wstrzymać ruch drogowy oraz wprowadzić zakaz przebywania osób trzecich w rejonie działania ratowniczego;
- przejąć w użytkowanie na czas niezbędny dla działania ratowniczego nieruchomości i ruchomości, środki transportu, sprzęt, ujęcia wody, inne środki gaśnicze, a także przedmioty i urządzenia przydatne w działaniu ratowniczym.
Kierujący działaniem ratowniczym może odstąpić w trakcie działania ratowniczego od zasad działania uznanych powszechnie za bezpieczne.
Inne uprawnienia kierującego działaniem ratowniczym znajdziemy w rozporządzeniu w sprawie zakresu i trybu korzystania z praw przez kierującego działaniem ratowniczym.
Jednym z nich jest:
– Uprawnienie do zarządzenia ewakuacji ludzi z rejonu objętego działaniem ratowniczym w przypadku zagrożenia życia i zdrowia.
Reasumując ww. akty prawne i zapisane uprawnienia kierującego działaniem ratowniczym, generalnie można z miejsca prowadzonych działań ratowniczo-gaśniczych przeprowadzić ewakuację osoby rannej. Nie można jednak transportować osoby rannej, ponieważ jest to czynność zarezerwowana dla Zespołów Ratownictwa Medycznego (zgodnie z ustawą o Państwowym Ratownictwie Medycznym).
Mając na uwadze powyższe, zgłaszanie podejmowanej decyzji w korespondencji radiowej powinno odbywać się właśnie według tej nomenklatury. Strażacy sporządzający meldunek i inne dokumenty po działaniach również muszą zachować powyższą nomenklaturę.
Ze względu, że w przepisach prawa dotyczącego jednostek ochrony przeciwpożarowej nie ma wyszczególnionych środków, jakimi możemy ewakuować osobę ranną, do tego celu możemy wykorzystać pojazdy pożarnicze typu GBA, SDł, SLRr oraz np. SRMed lub ambulans będący na wyposażeniu PSP lub OSP.
Należy jednak pamiętać, że ewakuacja musi być podparta sytuacją szczególną, jak brak dostępnego w najbliższym czasie Zespołu Ratownictwa Medycznego a stanem rannego. Miejscem, w którym znajduje się ranny i brakiem możliwości dotarcia ZRM.
Również prowadzone czynności „przewozu” osoby rannej pojazdami pożarniczymi do smigłowca (bez asysty lekarza lub ratownika medycznego) to EWAKUACJA.
Przykłady możliwej ewakuacji osoby rannej pojazdami pożarniczymi po decyzji kierującego działaniem ratowniczym:
1) Osoba ranna z oparzeniami, których doznała w pożarze budynku jednorodzinnego znajdującego się w trudnodostępnym terenie górskim (gdzie nie może dojechać ambulans ZRM).
W takim przypadku możemy wykonać ewakuację rannego pojazdem pożarniczym (lub np. quadem ze specjalną przyczepką) do miejsca, gdzie znajduje się ZRM.
2) Zastęp OSP lub PSP został zadysponowany do izolowanego zdarzenia medycznego, w którym rozpoznano ewidentne objawy udaru. Miejsce zdarzenia to blok w terenie wiejskim. Dojazd do najbliższego szpitala wynosi ok. 20 min i nie ma dostepnego ZRM.
KDR w tym szczególnym przypadku gdzie czas przekazania osoby z podejrzeniem udaru jest kluczowy, może podjąć decyzję o ewakuacji za pomocą pojazdu pożarniczego, pamiętając jednak przy tym, aby ewakuowana osoba znajdowała się w pozycji leżącej w poziomie. Do tego celu można wykorzystać np. pojazd GBA o odpowiednio dużej kabinie lub samochód operacyjny. O wyborze odpowiedniego samochodu operacyjnego pisaliśmy już TUTAJ.
3) Zastęp OSP lub PSP został zadysponowano do amputacji ręki. Miejsce zdarzenia miasto, ok. 1 km od szpitala. Osoba ranna ma objawy wstrząsu. Najbliższy ambulans ZRM został zadysponowany i potrzebuje ok. 12 min na dotarcie. Po zabezpieczeniu amputacji zgodnie z najlepszymi standardami (m.in. opaska uciskowa), KDR może zadecydować o ewakuacji pojazdem pożarniczym do szpitala z SORem oddalonego o ok. 1 km.
Kiedy nie decydować się na ewakuację pojazdami pożarniczymi?
PRZYKŁAD: Zastęp OSP lub PSP znajduje się na zdarzeniu drogowym, w którym zderzeniu uległy dwa samochody osobowe. Jedna z osób uskarża się na ból w odcinku szyjnym. Brak innych widocznych urazów. W tym przypadku dobrą decyzją KDRa będzie zabezpieczenie osoby rannej i oczekiwanie na ZRM.
